Klasztor Monte Cassino jest położony na szczycie jednego ze wzgórz (519 m n.p.m) Apeninu Środkowego. Opactwo to zostało założone w IV wieku przez świętego Benedykta jest jednym z największych we Włoszech. Klasztor Monte Cassino podczas II Wojny Światowej był w centrum wydarzeń wojennych. Niestety mimo wcześniejszych ustaleń, mocno ucierpiał i został zbombardowany. Jednak opactwo odbudowano i dziś można je ponownie zwiedzać.
Klasztor Monte Cassino umiejscowiony jest mniej więcej w połowie drogi między Rzymem, a Neapolem. Od wieków jego strategiczne położenie było powodem wielu ataków. Podczas wojny całe wzgórze Monte Cassino wraz z opactwem było częścią ponad 160 kilometrowego pasa umocnień obronnych, zwanych Linią Gustawa. Mimochodem stało się centralnym miejscem bitwy o Monte Cassino.
Historia klasztoru na Monte Cassino
Klasztor został założony w 529 roku, w miejscu gdzie wcześniej stały pogańskie świątynie, wzniesione ku czci Jowisza, Wenery i Febusa. To właśnie tu Benedykt z Nursji postanowił się osiąść i dać początek nie tylko zakonowi benedyktynów, ale jak się okazało i podwalinom chrześcijańskiej cywilizacji europejskiej.
W opactwie, a raczej u jego podnóża mieszkała również siostra bliźniaczka Benedykta – święta Scholastyka, która z kolei założyła zakon benedyktynek. Po śmierci oboje zostali pochowani na terenie klasztoru.
Jak już wspominaliśmy, strategiczne położenie klasztoru było nieco problematyczne. Już w 584 roku plemię Longobardów zdobyło wzgórze i wypędziło z opactwa mnichów. Na te tereny powrócili oni dopiero w 718 roku, po przymusowej banicji z Rzymu. Samo wygnanie wbrew pozorom przysłużyło się rozprzestrzenieniu reguł świętego Benedykta, na które zwrócił uwagę ówczesny papież – Grzegorz Wielki.
Powracający zakonnicy odbudowali klasztor, jednak nie na zawsze. W 883 roku opactwo zostało najechane i splądrowane przez Saracenów. Wyznawcy islamu, nie tylko podpalili budynek klasztoru, ale i zamordowali wielu zakonników.
Ponowna próba odbudowy klasztoru na Monte Cassino miała miejsce w 949 roku. Po czym nastąpił złoty okres dla opactwa. Jego ówczesny opat – Dezyderiusz został papieżem i przez rok zamieszkiwał klasztor na wzgórzach. Przez ten czas opactwo nie tylko się wzbogaciło materialnie, a także zyskało nowych mnichów, których było wtedy ponad 200, ale również stało się ważnym ośrodkiem kultury i duchowości. Wybudowana wówczas bazylika, w prawie niezmienionej formie została po wojnie odbudowana i do dziś możemy podziwiać zamysł jej twórców.
Niestety to nie koniec perturbacji, jeśli chodzi o klasztor Monte Cassino. W 1349 roku opactwo nawiedziło trzęsienie ziemi. Jednak po kolejnych ośmiu latach, udało się ponownie odbudować bazylikę Dezyderiusza, budynek klasztoru oraz inne posiadłości. Znów nastąpił czas prosperity opactwa. W XVI i XVII wieku odrestaurowano część architektury klasztoru, w której brało udział wielu znamienitych artystów. Po drodze jeszcze rewolucja francuska, czy raczej wojska napoleońskie splądrowały i zniszczyły opactwo, pozbawiając je nie tylko cennych eksponatów (głównie bibliotecznych), ale i ziemskich.
Jeśli chodzi o bardziej współczesną historię, to ostateczny cios czekał na klasztor w 1944 roku. Podczas II Wojny Światowej mimo zapewnień ze strony Niemców, że nie przejęli oni budynków opactwa do działań zbrojnych, alianci zaplanowali ich bombardowanie. Dnia 15 lutego 1944 roku na klasztor spuszczono ponad 500 ton bomb. Z opactwa zostały jedynie ruiny, które dopiero wtedy przejęli Niemcy w celach militarnych. Pod gruzami zginęło 230 cywili i ani jeden hitlerowiec.
Ogłoszenie planów bombardowania klasztoru pomogło zawczasu ewakuować, nie tylko opata i mnichów, ale też wywieźć co cenniejsze dzieła sztuki do Watykanu. Przyczynił się do tego także oficer Wehrmachtu – Julius Schlegel, który nadzorował całą interwencję.
Po wojnie mnisi ponownie całą swoją siłę i uwagę poświęcili odbudowie klasztoru. W rekonstrukcji opactwa pomógł także włoski rząd. W 1964 roku papież Paweł VI konsekrował odbudowany klasztor.
Klasztor na Monte Cassino – znaczenie
Klasztor na Monte Cassino przez lata swojej świetności pełnił funkcję głównego ośrodka zachodniego chrześcijaństwa. Opactwo stało się ośrodkiem monastycyzmu. Święty Benedykt spisał regułę swojego zakonu, która do dziś jest stosowana w wielu zarówno męskich, jak i żeńskich kongregacjach – m. in benedyktynów, kamedułów, cystersów, trapistów i kartuzów.
To właśnie tu pracowało wielu uczonych pokroju np. Piotra Diakona. W opactwie mieściło się również wielkie skryptorium oraz biblioteka z wieloma cennymi eksponatami. Z tego też powodu klasztor na Monte Cassino często był nazywany – Atenami Średniowiecza. Do tego przez rok rezydował tu jeden z papieży, a z niektórych tutejszych mnichów wybierano także kolejnych następców Piotrowego tronu.
Zwiedzanie klasztoru na Monte Cassino
Odbudowany po wojnie klasztor na Monte Cassino można do dziś, bezpłatnie zwiedzać. Statystycznie najwięcej odwiedza go oczywiście turystów z Polski. Nie da się ukryć, że miejsce to już na zawsze będzie powiązane z naszą historią.
Największym atutem klasztoru na Monte Cassino jest niewątpliwie widok, jaki rozciąga się ze szczytu wzgórza. Oprócz tego warto przejść się tu po tutejszych krużgankach i dziedzińcach, np. Dobroczyńców, które są odbudowane dokładnie jak z czasów renowacji z XVI i XVII wieku. Spacerując po opactwie można się natknąć na liczne rzeźby przedstawiające świętego Benedykta oraz jego siostry świętej Scholastyki.
Zobacz jakie atrakcje warto zwiedzić na Monte Cassino. Dla wszystkich tych, którzy oprócz Monte Cassino pragną zwiedzić inne ciekawe miejsca i atrakcje turystyczne przygotowaliśmy link gdzie znajdziesz informacje o tym jak spędzić udane wakacje we Włoszech.
Największe wrażenie jednak robi bazylika katedralna, której wnętrze jest bogato zdobione. Liczne freski, złote ornamenty oraz ilość detali robią wrażenie. Warto tu zwrócić uwagę na kaplicę Świętej Rodziny oraz kaplicę Matki Boskiej Cierpiącej. To właśnie tu przy ołtarzu głównym, pod płytą marmurową są ukryte autentyczne relikwie świętego rodzeństwa – Benedykta i Scholastyki. Zwiedzającym udostępnione są także podziemia, w których ukrywają się płaskorzeźby oraz kolejna dawka kolorowych fresków. W środku znajduje się ołtarz oraz dwie brązowe figury przedstawiające św. Benedykta i św. Scholastykę w ekstazie.
2023-12-08 16:50:11